ΙΣΤΟΡΙΑ

Ο πρώτος ελληνικός αποικισμός

Πριν ακόμη γίνει η «κάθοδος των Δωριέων», οι Μυκηναίοι είχαν επιδιώξει να εγκατασταθούν στις εύφορες περιοχές των δυτικών παραλίων της Μ. Ασίας. Αυτό δεν ήταν εύκολο, όσο στη Μ. Ασία υπήρχαν ισχυρά κράτη, όπως η αυτοκρατορία των Χετταίων. Όταν όμως το 12ο αιώνα, με τις μεγάλες μετακινήσεις και την αναστάτωση που προκάλεσαν στην Ανατολή, καταστράφηκε το κράτος των Χετταίων, η περιοχή της Μ. Ασίας έγινε έδαφος ελεύθερο για μετανάστευση.
Παράλληλα, στον κυρίως ελλαδικό χώρο η πίεση των Δωριέων και των άλλων ομάδων που μετακινήθηκαν στο τέλος της 2ης χιλιετίας, η γενική στενότητα χώρου, η κλειστή γεωργοκτηνοτροφική οικονομία που επικράτησε και δεν άφηνε περιθώρια για ανάπτυξη, ήταν τα αίτια που υποχρέωσαν μεγάλες ομάδες Ελλήνων να μεταναστεύσουν προς την ανατολή, στα νησιά του Αιγαίου και τις δυτικές ακτές της Μ. Ασίας.
Η μετακίνηση έγινε σε διαδοχικά κύματα και κατά φυλετικές ομάδες. Με τον ίδιο τρόπο έγινε και η εγκατάσταση στις νέες πατρίδες. Το 10ο αιώνα π.Χ. η μετανάστευση αυτή πήρε το χαρακτήρα εκτεταμένου αποικισμού, που ονομάστηκε Α΄ ελληνικός αποικισμός. Οι μεγάλες φυλετικές ομάδες που μετακινήθηκαν ήταν οι ακόλουθες:

Α) Οι Αιολείς: Ξεκινώντας από τις περιοχές της Θεσσαλίας και της Βοιωτίας κυρίως, αποίκισαν αρχικά τα νησιά Λέσβο και Τένεδο. Στη συνέχεια ίδρυσαν αποικίες στο βόρειο τμήμα της μικρασιατικής παραλίας, από την Τρωάδα ως τον κόλπο της Σμύρνης. Ολόκληρη αυτή η περιοχή της Μ. Ασίας ονομάστηκε Αιολίδα.

Β) Οι Ίωνες: Με αφετηρία κυρίως την Αττική, την Εύβοια και τη Βορειοανατολική Πελοπόννησο (Αργολίδα – Κορινθία), οι Ίωνες αποίκισαν τη Χίο, τη Σάμο και το κεντρικό τμήμα των παραλίων της Μ. Ασίας. Στις νέες τους πατρίδες οι Ίωνες διατήρησαν τη φυλετική τους ενότητα. Κέντρο της ενότητας αυτής ήταν ο ναός του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο της Μυκάλης, όπου κάθε χρόνο συγκεντρώνονταν για να γιορτάσουν μαζί τα Πανιώνια, τη θρησκευτική γιορτή των Ιώνων. Η περιοχή όπου εγκαταστάθηκαν οι Ίωνες ονομάστηκε Ιωνία. Επειδή όμως οι ιωνικές πόλεις αναπτύχθηκαν περισσότερο και απέκτησαν ηγετική θέση ανάμεσα στις άλλες ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας, με τον όρο Ιωνία εννοούσαν αργότερα ολόκληρη τη δυτική παραλία της Μ. Ασίας, που είχε αποικιστεί από τους Έλληνες.

Γ) Οι Δωριείς: Με τη σειρά τους οι Δωριείς, κυρίως οι πρώτοι Δωριείς που εγκαταστάθηκαν στην Πελοπόννησο, ακολούθησαν το γενικό μεταναστευτικό ρεύμα. Αποίκισαν αρχικά τα νησιά Μήλο, Θήρα, Κρήτη, Ρόδο και Κω και στη συνέχεια το νότιο τμήμα των ακτών της Μ. Ασίας. Φυλετικό κέντρο των Δωριέων της Μ. Ασίας έγινε ο ναός του Απόλλωνα, στο ακρωτήριο Τριόπιο.

Οι πρώτοι Έλληνες άποικοι που εγκαταστάθηκαν στις μικρασιατικές ακτές ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια της εύφορης γης. Έτσι οι αποικίες είχαν στην αρχή γεωργικό χαρακτήρα. Οι περισσότερες όμως είχαν ιδρυθεί σε θέσεις που ευνοούσαν την ανάπτυξη του εμπορίου γιατί ως εκεί έφταναν, μέσα από τις κοιλάδες των ποταμών, οι εμπορικοί δρόμοι από το εσωτερικό της Μ. Ασίας. Αυτό έγινε αιτία να εξελιχθούν οι περισσότερες, ιδιαίτερα οι ιωνικές, σε σημαντικά εμπορικά κέντρα.

Παράλληλα, πρώτες αυτές από όλες τις ελληνικές πόλεις, αναπτύχθηκαν πολιτιστικά. Στην πολιτιστική τους ανάπτυξη σημαντικό ρόλο έπαιξε και η επικοινωνία τους με τους προηγμένους λαούς της Ανατολής.