ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου δεσπόζει στις ακτές της βορειοδυτικής Αφρικής και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου. Ιδρύθηκε το 332 π.Χ. από το Μέγα Αλέξανδρο, ενώ σύντομα συγκέντρωσε τεράστιο εμπορικό και πνευματικό πλούτο, ώστε δικαίως την αποκαλούσαν «Μαργαριτάρι της Μεσογείου». Δεν είναι τυχαίο ότι στην είσοδο του λιμανιού της δέσποζε ένα από τα επτά θαύματα της αρχαιότητας, ο περίφημος «Φάρος της Αλεξανδρείας».

Σήμερα όμως, όταν αναφερόμαστε σ’ αυτήν, αυτόματα στο νου μας έρχεται η εικόνα για τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, που ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο του κόσμου, ή αλλιώς το σπουδαιότερο πνευματικό οικοδόμημα το οποίο παραμένει μέχρι και σήμερα παγκόσμιο σύμβολο του πολιτισμού και της γνώσης.
Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, κάθε συνοικία της Αλεξάνδρειας διέθετε τη δική της βιβλιοθήκη, που αρχιτεκτονικά έμοιαζε με την κεντρική η οποία χτίστηκε το 300 π.χ. στο Σεράπειο Λόφο από τον Πτολεμαίο τον Α’ διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στον περίβολο του Αθηναϊκού Μουσείου. Γοητευμένος από τον Αριστοτέλη ο Πτολεμαίος, αποφάσισε να αναθέσει την ανέγερση ενός λαμπρού πνευματικού κέντρου μέσα στο χώρο των ανακτόρων, στον Αθηναίο πολιτικό και ρήτορα Δημήτριο Φαληρέα, με σκοπό κατ’ αρχήν να στεγάσει την προσωπική του συλλογή με τόμους και περγαμηνές, ενώ στη συνέχεια να εμπλουτιστεί με νέα λογοτεχνικά και επιστημονικά συγγράμματα.
Μέσα στις αίθουσες της Βιβλιοθήκης φιλοξενήθηκαν επιστήμονες, λογοτέχνες και άνθρωποι των τεχνών, μεταξύ των οποίων θα ξεχωρίσουμε το μαθηματικό Ευκλείδη, τον αστρονόμο Αρίσταρχο, το γεωγράφο Ερατοσθένη και τον ποιητή Θεόκριτο. Για να διευκολυνθεί το έργο τους, η Βιβλιοθήκη διέθετε εργαστήρια κάθε ειδικότητας, ένα αστεροσκοπείο, βοτανολογικές εκτάσεις και ζωολογικό κήπο με σπάνια ζώα και πουλιά που είχαν μεταφερθεί από ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. Όσο για τη βιβλιοθήκη, αρχικά είχε περί τους 200.000 τόμους, ενώ μέχρι το 230 π.χ., επί βασιλείας του Πτολεμαίου του Γ’ του Ευεργέτη, είχε ξεπεράσει και τους 700.000 τόμους.
Μέσα στους κόλπους της συγκεντρώθηκε ολόκληρη η ελληνική γνώση, η οποία αποκαλυπτόταν στους επισκέπτες μέσα από αναρίθμητα ράφια και διαδρόμους, οι οποίοι εκτείνονταν σε διαφορετικούς ορόφους.

Η καταστροφή της Βιβλιοθήκης
Δυστυχώς όμως, το 48 π.χ. κατά την εποχή δηλαδή της βασιλείας του Ιούλιου Καίσαρα και της Κλεοπάτρας που ήταν οι τελευταίοι των Πτολεμαίων, η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας κάηκε ολοσχερώς, δίχως να διασωθεί ούτε ένας πάπυρος.
Από τότε, έγιναν επανειλημμένες προσπάθειες για την αναστήλωσή της, με πρωτοβουλίες της Κλεοπάτρας. Το νέο πολιτιστικό κέντρο χτίστηκε στο λόφο Ρακώτι και διέθετε μεγαλοπρεπείς τοιχογραφίες και δωμάτια με περίτεχνο σχεδιασμό για την τοποθέτηση των καινούριων βιβλίων.
Δυστυχώς όμως, παράλληλα με την εδραίωση του Χριστιανισμού, η κλασσική λογοτεχνία και η επιστημονική γνώση έχασε την σπουδαιότητά της, με αποκορύφωμα το 391 μ.Χ. επί εποχής του πατριάρχη Θεόφιλου Αλεξανδρείας, καταστράφηκε και η νέα Βιβλιοθήκη, οριστικά πλέον αυτή τη φορά.

Η Νέα σύγχρονη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
Σήμερα, 1.600 χρόνια αργότερα η UNESCO, σε συνεργασία με επιφανείς επιστήμονες και ερευνητές από όλο τον κόσμο κατόρθωσε να φτιάξει το νέο πρόσωπο του πνευματικού αυτού πνεύμονα, και μάλιστα στον ίδιο εκείνο ιστορικό χώρο, με σκοπό να στεγαστεί κάθε γραπτή μαρτυρία σχετικά με την ιστορία του ανθρώπου πάνω στη Γη. Εδώ θα συναντήσουμε πλέον αμέτρητα αρχαία χειρόγραφα, σπάνιους γεωγραφικούς χάρτες και κάθε λογής βιβλία που ξεπερνούν τους οκτώ εκατομμύρια τόμους. Το υλικό που συγκεντρώνεται έχει εμπλουτιστεί με υπερσύγχρονα συστήματα πληροφορικής και οπτικοακουστικού εξοπλισμού, εξελιγμένα μικροσκόπια, αλλά και πλήθος από άλλα όργανα που θα βοηθήσουν στη δημιουργία της πιο ολοκληρωμένης τράπεζας πληροφοριών του κόσμου.
Πρόκειται για μια συλλογή που ανανεώνεται συνεχώς έτσι ώστε να αποτελέσει και πάλι το νέο σύμβολο της ανθρώπινης σκέψης, κάτι σαν το σύγχρονο φωτεινό Φάρο της Αλεξανδρείας.
Η νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας στεγάζεται σε ένα επιβλητικό χώρο μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην περιοχή Σίλσιλα, δηλαδή επάνω στα ερείπια του αρχαίου οικοδομήματος, γεμάτο με σύμβολα τα οποία συνδέουν αρμονικά το παρελθόν με το παρόν αλλά και το μέλλον έτσι όπως διαμορφώνεται από το σύγχρονο πολιτισμό μας. Το κτίριο έχει το σχήμα ενός ηλιακού δίσκου, ο οποίος από τη μια πλευρά στρέφεται προς τη Μεσόγειο κι από την άλλη υψώνεται προς τον ουρανό. Όσο για την οροφή, έχει το σχήμα ενός μικροτσίπ, τονίζοντας τον προσανατολισμό προς το μέλλον. Και όπως εξηγεί και ο διευθυντής του οργανισμού κος Μοχσέν Ζαχράν .. «ο δίσκος συμβολίζει τον Ήλιο, το Θεό Ρα ο οποίος γεννιέται, πεθαίνει και ξαναγεννιέται, διαγράφοντας ένα αέναο κύκλο, έτσι όπως διαγράφεται και ο Αλεξανδρινός Πολιτισμός, διαμέσου των αιώνων».

Oικάδε