Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ ,Οι «κρυφές αλήθειες» της Εκπαίδευσής μας

Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ | Κυριακή 20 Ιουλίου 2008

Τις ξέρουμε όλοι. Τις συζητούμε μεταξύ μας. Τις παραδεχόμαστε. Απορούμε γιατί δεν γίνονται πράξη! Είναι οι «κρυφές αλήθειες» της Εκπαίδευσής μας. Ολα αυτά που δεχόμαστε ιδιωτικά ότι πρέπει να γίνουν και που δημόσια τα απαρνιόμαστε. Είτε είμαστε η Πολιτεία είτε είμαστε συνδικαλιστές είτε μέλη της παραπαιδείας είτε είμαστε συμβιβασμένοι εκπαιδευτικοί της ήσσονος προσπαθείας. Είναι θέματα καυτά της Παιδείας μας που τα κρατούμε στο συρτάρι ή τα υπονομεύουμε ή τα απορρίπτουμε με διάφορα προσχήματα ή τα κουκουλώνουμε. Με την ανοχή της πλειοψηφίας των πολιτών η οποία σχολιάζει βεβαίως αρνητικά («Γιατί δεν έχουμε το ολοήμερο σχολείο και στην Ελλάδα;», «Γιατί δεν έχουμε καλύτερους δασκάλους;», «Γιατί δεν έχουμε Βιβλιοθήκες στα Σχολεία μας;»...), αλλά δεν υψώνει ποτέ τη φωνή της. Διαμαρτύρεται ιδιωτικά, αλλά δεν διεκδικεί. Καταλαβαίνει το πρόβλημα, αλλά περιμένει από τους άλλους να το λύσουν. Μιλάει πολύ και για πολλά, αλλά δεν απαιτεί τα λίγα και τα αυτονόητα. Δεν απαιτεί να δοθεί προτεραιότητα στη σχολική παιδεία που εξασφαλίζουμε για τα παιδιά αυτής τη χώρας στη δημόσια κυρίως αλλά και στην ιδιωτική Εκπαίδευση.

Ποιες είναι αυτές οι «κρυφές» (δημόσια και για τους πολλούς) αλήθειες, οι «πικρές», μάλλον, αλήθειες τής Εκπαίδευσής μας, τα γνωστά συγκεκριμένα προβλήματα που δεν φθάνουν ποτέ σε λύση;

Γνωρίζουμε και ομολογούμε όλοι ότι «καλό σχολείο», «καλή παιδεία» σημαίνει πρώτα και πάνω απ' όλα «καλός δάσκαλος». Ξέρουμε και το ζούμε πάλι όλοι ότι στο πεδίο αυτό χωλαίνουμε. Δεν έχουμε ούτε σωστά καταρτισμένο από τα Πανεπιστήμια δάσκαλο ούτε κατάλληλα (υποχρεωτικά, περιοδικά και σωστά) επιμορφωμένο από την Πολιτεία δάσκαλο. Το τραγικό είναι ότι με τη δουλειά που γίνεται σε ορισμένους χώρους (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, έρευνα μερικών άξιων καθηγητών των Παιδαγωγικών Τμημάτων των Πανεπιστημίων, Σχολικοί Σύμβουλοι, πολλοί πια εκπαιδευτικοί μετεκπαιδευμένοι και ενημερωμένοι για τους ευρύτερους προβληματισμούς και τα συστήματα Παιδείας στον κόσμο) είναι γνωστό τι πρέπει να γίνει και επιχειρούνται κατά καιρούς βήματα για μια καλύτερη παιδεία, αλλά -η κρυφή-τραγική αλήθεια! - προσκρούουν όλα («κολλάνε», θα ήταν πιο εκφραστική δήλωση) σε ξεπερασμένες νοοτροπίες εκπαιδευτικών, που από άγνοια, από άρνηση ή από βόλεμα δεν εφαρμόζουν τελικά τις νέες κατευθύνσεις.

Λέμε λ.χ. ότι πρέπει να έχουμε μια διδακτική μέθοδο πιο «μαθητοκεντρική», πιο ελκυστική, πιο ουσιαστική με έμφαση στη διαθεματικότητα (που είναι στην πραγματικότητα το να νιώσει ο μαθητής τη συνάφεια και το συνεχές της γνώσης -και κατ' επέκτασιν τού κόσμου- και να αποφευχθεί η συσσώρευση σκόρπιων, ασύνδετων πληροφοριών που είναι γνώσεις αλλά δεν οδηγούν στη γνώση). Λέμε λ.χ. ότι σχολείο που δεν διαμορφώνει ένα «σχολικό κλίμα», μία αίσθηση Κοινότητας, όπου ο μαθητής μπορεί να μείνει περισσότερο για να μιλήσει με τους δασκάλους του, για να δουλέψει σε μια Βιβλιοθήκη ή σε μια αίθουσα Πληροφορικής ή και για να παίξει με τους συμμαθητές του, ένα τέτοιο Σχολείο είναι «σχολείο-πέρασμα»! Τι κάνει η Πολιτεία, τι κάνουμε οι γονείς, τι κάνουν οι δάσκαλοι, τι κάνει η κοινωνία, ώστε να δημιουργηθεί αυτού τού είδους το σχολείο;

Τι κάνουμε, επίσης, με μια αναγκαιότητα διεθνώς αναγνωρισμένη και εφαρμοζομένη, με το«ολοήμερο σχολείο»; -άλλη μια κρυφή αλήθεια! Ολοι αναγνωρίζουμε ότι αν δεν αυξηθεί ο σχολικός χρόνος, τότε στην πράξη ελάχιστες βελτιώσεις είναι δυνατές. Δεν πρέπει σε όλα τα σχολεία να υπάρχει μια κοινή ώρα κατά την οποία όλοι οι μαθητές θα επιλέγουν μια ενασχόληση μ' έναν πολιτιστικό κύκλο (μουσική, εικαστικά, ρητορική, κινηματογράφο, θέατρο, δημιουργική γραφή κ.ά.); Πού και πώς θα δημιουργηθούν οι αυριανοί θεατές τού θεάτρου, τού κινηματογράφου, των εκθέσεων; Πού θα δημιουργηθούν οι αυριανοί ακροατές; Οι αυριανοί αναγνώστες; Η αποτυχημένη -όπως τουλάχιστον γίνεται- ενισχυτική διδασκαλία δε θα μπορούσε να δώσει τη θέση της στο ολοήμερο σχολείο, όπου και περισσότεροι εκπαιδευτικοί θα βρουν σίγουρη δουλειά και καλύτερα παιδευτικά αποτελέσματα θα έχουμε;

Τα βιβλία που χρησιμοποιούνται στη διδασκαλία, στην πλειονότητά τους δάσκαλοι, μαθητές, γονείς τα κρίνουν αρνητικά. Αλλη μεγάλη «κρυφή αλήθεια»! Εν τοιαύτη περιπτώσει δεν πρέπει να αλλάζουν (όσα κρίνονται αρνητικά);

Το κυριότερο: όλοι μιλούν σε κατ' ιδίαν συζητήσεις για μια ριζική ουσιαστική αλλαγή του περιεχομένου των σπουδών. Για ένα άλλο σχολείο, που θα ετοιμάζει τον μαθητή με γνώσεις που θα συνιστούν γνώση και με μια γενικότερη καλλιέργεια που θα τον βοηθήσει κι αυτόν και την κοινωνία γενικότερα σε μια άλλη ποιότητα ζωής. Ενα περιεχόμενο σπουδών κι έναν τρόπο διδασκαλίας με μεγάλη συμμετοχή τού μαθητή που θα δημιουργήσει ευαίσθητους και υπεύθυνους πολίτες.

Αυτές και άλλες είναι οι κρυφές αλήθειες, οι «γνωστές άγνωστες» αλήθειες που λιγότερο ή περισσότερο γνωρίζουμε όλοι: εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς, Πολιτεία, κοινωνία. Και κωφεύουμε όλοι.

Ο κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης είναι καθηγητής της Γλωσσολογίας, πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, τ. πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

«Το Βήμα»

Σχόλιο Δάσκαλου Κ.:"Το τραγικό είναι ότι με τη δουλειά που γίνεται σε ορισμένους χώρους (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, έρευνα μερικών άξιων καθηγητών των Παιδαγωγικών Τμημάτων των Πανεπιστημίων, Σχολικοί Σύμβουλοι, πολλοί πια εκπαιδευτικοί μετεκπαιδευμένοι και ενημερωμένοι για τους ευρύτερους προβληματισμούς και τα συστήματα Παιδείας στον κόσμο"...

Δυστυχώς  οι περισσότεροι από αυτούς μια "καρέκλα" ζητάνε και πώς θα "χωθούν" στα "ευρωπαϊκά κονδύλια"!

Κι ας δεχτούμε το θεμιτό της επιθυμίας για την "καρέκλα".Το πρόβλημα είναι η αδυναμία διαχείρισής της!

Το ίδιο ισχύει και με τη δημιουργία χρηματοδοτούμενων πολύχρονων επιχειρησιακών πακέτων. Όλα απέτυχαν παταγωδώς!

Άποψή μου είναι ότι η εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι- και θα παραμείνει- το σημαντικότερο άλυτο πρόβλημα.