«Ελγίνεια», πληγή του Ελληνισμού

Κατά περιόδους, έρχεται το θέμα στην επικαιρότητα, μένει για λίγο και ύστερα χάνεται. Πρόκειται για το θέμα της επιστροφής των γλυπτών της Ακρόπολης των Αθηνών, μόνο που μας έμαθαν να τα λέμε «Ελγίνεια μάρμαρα», λες και ανήκουν στον Εγγλέζο τυχοδιώκτη διπλωμάτη Έλγιν ή τα έφτιαξε αυτός ή λες και είναι απλώς μάρμαρα!
Αυτά τα αθάνατα αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης πρόλαβε και τα πήρε ο Έλγιν, έναντι ευτελούς ποσού από τους Τούρκους, λίγα μόλις χρόνια πριν ξεσπάσει η Επανάσταση του '21. Τα μετέφερε στην Αγγλία, τα αγόρασε το κράτος και τα έβαλε στο περίφημο Βρετανικό Μουσείο, για να καμαρώνουν οι Εγγλέζοι... Γιατί καμαρώνουν;
Έγιναν παλαιότερα κάποιες «νύξεις» για επιστροφή των γλυπτών στην Ελλάδα, την πατρίδα του, αλλά κανείς δεν τις πήρε σοβαρά. Το ζήτημα τέθηκε επίσημα το 1981, με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Πολιτισμού, της Μελίνας Μερκούρη. Κάτι κάθε τόσο ακούγεται, από τότε μέχρι σήμερα, αλλά τίποτε σπουδαίο. Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι και ορισμένοι πνευματικοί άνθρωποι της Αγγλίας τίθενται υπέρ της επιστροφής των ελληνικών γλυπτών στην Ελλάδα.
Τα συνήθη επιχειρήματα έχουν κυρίως να κάνουν με το νομικό δίκαιο. Αλλά το πιο ισχυρό επιχείρημα είναι αυτό που διατύπωσε κάποτε ο Οδυσσέας Ελύτης, λέγοντας ότι τα γλυπτά αυτά ανήκουν στην ελληνική γη και τον ελληνικό ήλιο που τα γέννησαν. Είναι τμήμα αυτού τού τόπου και κομμάτι της ψυχής του λαού. Στην ομιχλώδη Αγγλία μαραζώνουν, όπως άλλωστε κάθε ξενιτεμένος μαραζώνει ποθώντας το γυρισμό του. Τα βλέπουν σαν όμορφες πέτρες, σαν καλοσκασκαλισμένα μάρμαρα και δε νιώθουν ότι αυτά τα μάρμαρα έχουν μνήμη μέσα τους, μνήμη και αίμα...
Το Βρετανικό κράτος έχει ακόμα τη νοοτροπία -ή το κόμπλεξ- του αποικιοκράτη, νομίζοντας ότι του ανήκουν οι λαοί και τα αγαθά τους. Αν δεν ίσχυε αυτό, τότε θα τα είχαν από μόνοι τους επιστρέψει προ πολλού και θα ήταν και ευγνώμονες που για δύο σχεδόν αιώνες μπορούσαν να τα θαυμάζουν στο μουσείο τους. Λίγος σεβασμός μόνο χρειαζόταν και λίγη αίσθηση δικαίου, αλλά δε βρέθηκε.
Ας έχουμε πάντα στο νου μας εκείνο το απόσπασμα από τα «Απομνημονεύματα» του Μακρυγιάννη, που μιλάει για δυο αρχαία αγάλματα...
«Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα 'χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ' Αργος θα τα πουλούσαν των Ευρωπαίων^ χίλια τάλαρα γύρευαν... Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: Αυτά, και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην το καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι' αυτά πολεμήσαμε!»