ΗΡΙΔΑΝΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

«Αποκαλύπτεται» ο Ηριδανός ποταμός

Στις αρχές Μαρτίου θα αποκαλυφθεί ο Ηριδανός ποταμός στο Μοναστηράκι. Ο μίνι αρχαιολογικός χώρος με την εγκιβωτισμένη κοίτη του Ηριδανού, τεχνικό έργο του 2ου αιώνα μ.Χ., βρίσκεται στην αριστερή πλευρά της αποβάθρας του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου στην κατεύθυνση προς Κηφισιά.Με τη βοήθεια γυάλινης πεζογέφυρας 24 μέτρων θα είναι ορατός και επισκέψιμος από αρχές Μαρτίου.Ο Ηριδανός πηγάζει από τις πλαγιές του Λυκαβηττού, διατρέχει το σημερινό κέντρο της Αθήνας (βρέθηκε η κοίτη του στο Σύνταγμα) και είναι ορατός στον Κεραμεικό όπου φαίνεται να κυλά ανάμεσα σε καλαμιές και βρύα, ενώ εντός του κατοικούν βατραχάκια, χελώνες, έντομα και ερπετά.Στην πλατεία Μοναστηρακίου πρέπει να φανταστούμε τη ροή του που ήταν από την αρχαιότητα υπόγεια να κατεβαίνει από την οδό Μητροπόλεως και να μπαίνει στην Ηφαίστου. Το τμήμα που έχει βρεθεί έχει μήκος 8 μ. και πλάτος 1.70 μ.Ο ποταμός Ηριδανός ήταν ο ένας από τους τρεις σημαντικούς ποταμούς της πόλης των Αθηνών (μαζί με τον Κηφισό και τον Ιλισό). Οι πηγές του τοποθετούνται στους νότιους πρόποδες του Λυκαβηττού, απέναντι από τις "Πύλες του Διοχάρους".Μέχρι και την εποχή του Σόλωνα (γύρω στο 600 π.χ.), φαίνεται ότι το ποτάμι ξεκινούσε με δύο ή τρία παρακλάδια που ενώνονταν περίπου στην περιοχή του Συντάγματος και στη συνέχεια περνούσαν ενωμένα από τον Κεραμεικό.Ήδη όμως από την εποχή του Θεμιστοκλή, οπότε επεκτάθηκε η πόλη, ο Ηριδανός καλύφθηκε "ένθεν του τείχους" (δηλαδή νοτίως της σημερινής οδού Βουλής) και στην κοίτη του κατασκευάστηκε αγωγός.Η θέση του Ηριδανού υπήρξε θέμα συζήτησης για αιώνες. "Μάτην εζήτησα παρά των ημετέρων αρχαιολόγων να μοι υποδείξωσι πού έρρεε το προσφιλές εις τας Αθηναίας παρθένους πολύ και καλόν ύδωρ του Ηριδανού", έγραφε για παράδειγμα τον 19ο αιώνα ο Εμμανουήλ Ροΐδης.

Παραπόταμος του Ιλισού στην Αττική στην αρχαία Αθήνα, τον οποίο και αναφέρουν ο Παυσανίας και ο Στράβωνας. Πήγαζε από τα βάθη της κατάφυτης δυτικής πλευράς του Υμηττού και οι εκβολές του ήταν στον Ιλισό (Παυσ. Λ κεφ.19 6), πλησίον και μεταξύ του σημερινού ξενοδοχείου Κάραβελ και του νοσοκομείου Συγγρού που και έχει σκεπαστεί.

Σύμφωνα με τον Στράβωνα, οι πηγές του Ηριδανού ποταμού βρίσκονταν κο­ντά στους νότιους πρόποδες του Λυκαβηττού, απέναντι από τις πύλες του Διοχάρους, όπου βρίσκεται και η Πάνοπος κρήνη. Ο Παυσανίας στα Αττικά του πιστοποιεί την παρουσία του Ηριδανού στην Αθήνα και μάλιστα αναφέρει ότι τα νερά του κατέληγαν στον Ιλισό ποταμό (Παπαχατζής 1992).
Σήμερα ο Ηριδανός, με εμφανή τα φυσικά χαρακτηριστικά ενός ποταμού (κοίτη, φυσικά και τεχνητά αναχώματα), είναι ορατός μόνο στον αρχαιολογικό χώρο των ανασκαφών του Κεραμεικού. Η κοίτη του ποταμού, πλάτους 2 μ., δια­σχίζει τον αρχαιολογικό χώρο από τα ανατολικά προς τα δυτικά σε μήκος πε­ρίπου 190 μ.