Ήταν κάποτε 4 εποχές του χρόνου

Ο Αντόνιο Βιβάλντι το 1725 δημιούργησε τις περίφημες «Τέσσερις εποχές» και εξυμνούσε τους ήχους της φύσης.Αν τις έγραφε, όμως, σήμερα στη σύνθεσή του θα του έλειπαν οι ήχοι της άνοιξης και του φθινοπώρου.Κάποτε οι εποχές του χρόνου ήσαν τέσσερις, τώρα το μόνο σίγουρο είναι ότι έγιναν δύο. Το καλοκαίρι θα πάψει να μετράει τρεις μήνες: θα αρχίζει τον Μάιο και θα συνεχίζεται και τον Σεπτέμβριο. Αυτό σημαίνει ότι ο χειμώνας ενεργειακά θα κοστίζει λιγότερο, ενώ η άνοδος της θερμοκρασίας θα οδηγήσει σε αύξηση της ενεργειακής ζήτησης το καλοκαίρι.

* Αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας του δόκτορα Χ. Γιαννακόπουλου, ερευνητή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στο πλαίσιο του Προγράμματος ENSEMBLES, που στοχεύει στη μείωση της αβεβαιότητας των κλιματικών προβλέψεων.

* Ως το 2100 η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα θα αυξηθεί 2-5°C σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, ενώ η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει και προβλέπεται μεγαλύτερη συχνότητα στα ακραία καιρικά φαινόμενα.

* Η ετήσια βροχόπτωση στη χώρα θα μειωθεί περίπου 15%-20%. Οι βροχές θα είναι ραγδαίες και, εκεί που έβρεχε όλο τον χειμώνα, τώρα η βροχή θα πέφτει λιγότερες ημέρες αλλά θα έχει μεγαλύτερη ένταση.

* Οι έντονες βροχοπτώσεις θα επηρεάσουν περισσότερο τις περιοχές της δυτικής Ελλάδας (συμπεριλαμβανομένης και της πυρόπληκτης Πελοποννήσου).

* Στη βόρεια Ελλάδα θα έχουμε περίπου έναν μήνα τον χρόνο λιγότερο νυχτερινούς παγετούς. Αντίθετα, στη νότια Ελλάδα οι επιπτώσεις στη γεωργία θα είναι αρνητικές λόγω της αυξημένης ζέστης.

* Το καλοκαίρι θα αυξηθούν οι ημέρες με κίνδυνο πυρκαγιάς, ενώ στον ηπειρωτικό κορμό της χώρας μέχρι το 2050 αναμένεται να αυξηθεί κατά 4 εβδομάδες το διάστημα υψηλού κινδύνου για δασικές πυρκαγιές.

* Λόγω του θερμότερου χειμώνα, θα χρειάζονται 3 εβδομάδες λιγότερες στην κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση, η άνοδος της θερμοκρασίας, όμως, θα οδηγήσει σε αύξηση την ενεργειακή ζήτηση για κλιματισμό την καλοκαιρινή περίοδο.

Ακραία καλοκαίρια

Αυτή η επιπλέον ζήτηση για ενέργεια, σε συνδυασμό με τη μείωση της υδροηλεκτρικής παραγωγής και τα προβλήματα διαθεσιμότητας νερού ψύξης, ενδέχεται να οδηγήσει σε ασυνέχειες των ενεργειακών αποθεμάτων.Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών χαρακτήρισε το καλοκαίρι του 2007 το πιο ακραίο όλων των εποχών καταγράφοντας θερμοκρασίες μέχρι και 44,8° C, ενώ για 26 μερόνυχτα ο υδράργυρος κόλλησε πάνω από 37°C. Σημειώνει ο Χ. Γιαννακόπουλος: «Οι αλλαγές στη συχνότητα και την ένταση των ακραίων καιρικών και κλιματολογικών φαινομένων ενδεχομένως να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία. Αυτές οι απειλές ενδέχεται να είναι άμεσες, όπως κύματα καύσωνα και πλημμύρες, ή έμμεσες, για παράδειγμα με την εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών. Ιδιαίτερα ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες θα είναι οι ηλικιωμένοι. Ειδικά στην Αττική προβλέπεται ότι πέρα του φυσιολογικού αριθμού θανάτων ανά μέρα, θα υπάρξουν 10 έως 40 επιπλέον θάνατοι λόγω καύσωνα».

* Σχεδόν το ίδιο έντονα κλιματικά φαινόμενα θα επικρατήσουν και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η θερμοκρασία θα ανέβει 2-6°C.

Οι ορεινές περιοχές στις Άλπεις είναι ιδιαίτερα τρωτές στις κλιματικές αλλαγές, ήδη έχουν υποστεί συνέπειες από την υψηλότερη άνοδο της θερμοκρασίας σε σχέση με τον μέσο όρο.

* Η αβέβαιη χιονοκάλυψη είναι εμφανές ότι ήδη βλάπτει τον χειμερινό τουρισμό. Επίσης, τα παράκτια οικοσυστήματα -υγρότοποι στη Βαλτική, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα- παρουσιάζουν υψηλή επικινδυνότητα και ευτροφισμό (έλλειψη οξυγόνου λόγω ανάπτυξης βακτηρίων).

* Επίσης στην αλιεία, αναμένεται να παρουσιαστούν αλλαγές στα πρότυπα μετανάστευσης των ψαριών. Η υπερβολική εκμετάλλευση των πόρων είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη βιωσιμότητα της αλιείας.

* Η βόρεια Ευρώπη θα επωφεληθεί από τη μειωμένη ζήτηση ενέργειας για θέρμανση που θα επιφέρει μεγαλύτερη απόδοση των εμπορικών δασών.

* Στη νότια πλευρά της θα παρατηρηθεί αύξηση απόδοσης καλλιεργειών. Απειλή θα είναι η ξηρασία, η λειψυδρία, οι καύσωνες, οι δασικές πυρκαγιές και η μειωμένη απόδοση καλλιεργειών.

* Οι περιοχές που θα πληγούν περισσότερο είναι:

- ΑΦΡΙΚΗ: Μέχρι το 2020, 75-250 εκατομμύρια άνθρωποι θα υποφέρουν από έλλειψη νερού.

- ΑΣΙΑ: Οι αποδόσεις των καλλιεργειών μειώνονται κατά 30% στην κεντρική και τη νότια Ασία και αυξάνονται κατά 20% στην ανατολική και τη νοτιοανατολική Ασία μέχρι το 2050.- ΩΚΕΑΝΙΑ: Σημαντική απώλεια βιοποικιλότητας ως το 2020, διάβρωση ακτών, απώλεια τουρισμού.

- ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ: Μέχρι το 2050 αντικατάσταση του τροπικού δάσους του Αμαζονίου από σαβάνα.

- ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ: Αυξημένη θνησιμότητα στις μεγάλες πόλεις λόγω επεισοδίων καύσωνα.* Ποιους τομείς θα επηρεάσουν περισσότερο οι κλιματικές αλλαγές;

- ΝΕΡΟ: Μείωση των υδατικών αποθεμάτων από χιόνι και παγετώνες σε περιοχές κοντά σε βουνά (1/6 παγκόσμιου πληθυσμού).

-ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: Το 20%-30% των ειδών του φυτικού και του ζωικού βασιλείου θα απειλείται από εξαφάνιση αν η παγκόσμια θερμοκρασία ανέβει 2°C.

- ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ: Μείωση απόδοσης καλλιεργειών σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη, αύξηση απόδοσης σε ψηλότερα πλάτη, αν η αύξηση θερμοκρασίας δεν ξεπεράσει τους 3°C.

- ΑΚΤΕΣ: Απειλή η αύξηση της στάθμης της θάλασσας για εκατομμύρια ανθρώπους.