ΑΝ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ 50 ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΧΑΘΗΚΑΜΕ ΩΣ ΧΩΡΑ

Διαστάσεις της νέας τεχνολογίας στην εκπαίδευση.

Έχουμε όλοι(;) συνειδητοποιήσει ότι ζούμε σε μια εποχή, κατά την οποία η πληροφορική έχει εισχωρήσει σε όλους τους τομείς της επιστήμης και κάθε άλλης παραγωγικής δραστηριότητας συμβάλλοντας έτσι στην ασύλληπτη εξέλιξή της. Πλέον η γνώση της είναι συστατικό εκ των ουκ άνευ για την επιβίωση και την ανέλιξη στην αγορά εργασίας.
Η εκπαίδευση δε θα μπορούσε και ούτε πρέπει να μείνει ανεπηρέαστη, απαθής και αποστασιοποιημένη απ’ αυτή τη νέα πραγματικότητα για δυο κυρίως λόγους. Πρώτο, επειδή ο χαρακτήρας της εκπαίδευσης πρέπει να αναπροσαρμόζεται στις εκάστοτε απαιτήσεις της κοινωνίας και δεύτερο, επειδή μπορεί κάλλιστα η εκπαίδευση να χρησιμοποιήσει, εντάσσοντας στους μηχανισμούς της, τον ίδιο τον υπολογιστή είτε ως εργαλείο διδασκαλίας, είτε ως επικοινωνιακό μέσο, αναβαθμίζοντας έτσι ποιοτικά τη μαθησιακή διαδικασία.
Ενδεικτικά, οι τεχνολογικά καταρτισμένοι εκπαιδευτικοί και μαθητές μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή σε πάμπολλες πηγές για κάποιο θέμα μέσα στο πλανητικό χωριό. Εξάλλου, η πληκτρογράφηση ενός κειμένου από μικρά παιδιά έχει αποδειχθεί ευεργετική. Σ’ αυτή τη δραστηριότητα τα παιδιά έχουν μπροστά τους το σύνολο των πιθανών γραμμάτων και καλούνται να αποφασίσουν το κατάλληλο, με αποτέλεσμα να αφαιρούνται λιγότερο και να σχηματίζουν πληρέστερες λέξεις. Επιπρόσθετα η χρήση του επεξεργαστή κειμένου αποδεικνύεται ενισχυτική ιδιαίτερα για τα παιδιά που βρίσκουν δυσκολίες στην ανάγνωση. Εν ολίγοις, ο επεξεργαστής κειμένου είναι ένα πολυσύνθετο γνωστικό εργαλείο, που βοηθά στην οργάνωση και ανακάλυψη της σκέψης. Επομένως, η νέα τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και από παιδιά με γνωστικές ή φυσικές αδυναμίες. Θα παρεχόταν έτσι η ευκαιρία για απασχόληση και πνευματική δημιουργία. Δεν αποτελεί βέβαια πανάκεια για τα προβλήματα των παιδιών, θα συμβάλει όμως στην περαιτέρω άμβλυνσή τους.
Μια άλλη διάσταση που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, ίσως και με την μεγαλύτερη μαθησιακή αξία, είναι η δυνατότητα επικοινωνίας, συνεργασίας και έκφρασης μέσα στο πλανητικό χωριό. Τούτο επιτυγχάνεται μέσω της τηλεδιάσκεψης ή με τη δημιουργία ιστοσελίδων και εκπαιδευτικών κόμβων. Τα πλεονεκτήματα είναι εμφανή. Η δημοσίευση των εργασιών των μαθητών στις σχολικές ιστοσελίδες αποτελεί ένα ισχυρότατο μαθησιακό κίνητρο. Υπάρχει, όμως, και η δυνατότητα της τηλεδιάσκεψης κατά την οποία οι μαθητές μπορούν να επικοινωνήσουν με άλλα σχολεία είτε στην Κύπρο είτε στην αλλοδαπή για μια αμφίδρομη και απτή ανταλλαγή ιδεών και πολιτισμών. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές «απελευθερώνονται» έστω και εικονικά από τα στενά πλαίσια της σχολικής αίθουσας, εκφράζουν τις ιδέες τους και γίνονται αποδέχτες διαφορετικών απόψεων από άλλα παιδιά ενισχύοντας τις ανταλλαγές ιδεών. Είναι σημαντικό να καλλιεργήσουμε μία κοσμοπολίτικη στάση ζωής στα παιδιά και τούτο μπορεί να επιτευχθεί εν μέρει, με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας. Η επικοινωνία με τον πολιτισμικά «άλλο» καθίσταται πλέον εφικτή, αναδεικνύοντας τον ηλεκτρονικό υπολογιστή σε μία γέφυρα ειρήνης, κατανόησης και δημοκρατικού διαλόγου.
Σημαντική παράμετρος της πληροφορικής στην εκπαίδευση είναι η παραγωγή και χρησιμοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού ως ένα μαθησιακό εργαλείο το οποίο προάγει μεταγνωστικές δεξιότητες. Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί από τους αρμόδιους συντονιστές ένας κατάλογος με αξιολογημένα εκπαιδευτικά λογισμικά σε κάθε γνωστικό αντικείμενο, προς χρήση των εκπαιδευτικών και μακροπρόθεσμα να δημιουργηθούν «βιβλιοθήκες» εκπαιδευτικών λογισμικών στις σχολικές μονάδες.
Πρέπει να καταστεί σαφές ότι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δε θα πρέπει να μετεξελιχθεί σ’ ένα μηχάνημα το οποίο θα υποκαταστήσει το δάσκαλο, παρά μόνο ως ένα εποπτικό και επικοινωνιακό, σύγχρονο μέσο που συναρπάζει και γοητεύει τους μαθητές και θα αλλάξει ποιοτικά το ρόλο του δασκάλου μετατρέποντάς τον από μεταδότη γνώσεων σε συντονιστή, οργανωτή και υποστηρικτή της μαθησιακής διαδικασίας.
Στην Κύπρο η ένταξη της πληροφορικής στην εκπαίδευση κινείται με αργούς ρυθμούς παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εκπαιδευτικών. Η αξιοποίηση των διαφόρων λειτουργιών του υπολογιστή επικεντρώνεται κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και όχι στην πρωτοβάθμια. Το αναχρονιστικό τούτο φαινόμενο έρχεται σε αντίθεση με τις συνθήκες που επικρατούν σε άλλες τεχνολογικά ανεπτυγμένες χώρες. Αποδεδειγμένα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση μπαίνουν οι βάσεις για κάθε είδους μάθηση, ή με άλλα λόγια στο δημοτικό χτίζει το παιδί θεμελιώδεις γνώσεις και αποκτά στάσεις και εμπειρίες. Επομένως, η δυναμική ένταξη της πληροφορικής και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τόσο με τη μορφή παροχής επαρκούς τεχνικού εξοπλισμού όσο και με το σχεδιασμό ανάλογων μαθησιακών δραστηριοτήτων, είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία.
Εν κατακλείδι η εισαγωγή και ενσωμάτωση της πληροφορικής τεχνολογίας στην εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα κάθε σύγχρονης κοινωνίας και διασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή των πολιτών στην ανταγωνιστική Κοινωνία της Πληροφορίας.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Πολίτης" στις 26-10-2003(Κυπριακή εφημερίδα)